Het beoefenen of trainen van aandacht is één van de pijlers waarop yoga rust. Het beoefenen of trainen van aandacht wordt ook wel mindfulness genoemd. Jon Kabat-Zinn, een moleculair bioloog, heeft mindfulness naar het westen gebracht door de beoefening medisch te onderbouwen. Als je nu naar de huisarts gaat met stress zal hij/zij je aanraden een  cursus mindfulness te volgen, zoals die door Jon Kabat-Zinn is ontworpen. Hij zegt over het mindfulness het volgende: “ het beoefenen van aandacht is op een speciale manier oplettend zijn, bewust aanwezig in het hier en nu, zonder te oordelen”. 

Het trainen van aandacht is eenvoudig maar niet gemakkelijk. Omdat aandachtig aanwezig zijn in het hier en nu steeds verhinderd wordt door onze onbewuste, automatische gewoonten, die behoorlijk hardnekkig zijn. We zijn steeds bezig met het ongeluk te vermijden en het geluk vast te houden, vaak zonder dat we dat zelf in de gaten hebben, dat proces gaat razendsnel. Maar precies dat proces maakt dat we meegesleurd worden in ons denken en voelen, geleefd worden als het ware door onze diep ingesleten gewoontepatronen. Het vereist dus inspanning en discipline om aandachtig aanwezig te zijn in het hier en nu. En dan helpt het om steeds weer de aandacht naar de adem in het lichaam te brengen, want het lichaam is hier en de adem is nu. Aandachtig aanwezig zijn in het hier en nu brengt ons in contact met onze innerlijke wijsheid en vitaliteit. Zodat we verantwoordelijkheid kunnen nemen voor de richting en kwaliteit van ons leven. Zodat we verantwoordelijkheid kunnen nemen voor onze verhouding tot ons gezin, ons werk, de buitenwereld, de aarde en bovenal tot ons zelf. Begin vandaag met het beoefenen van aandacht!

Dit seizoen wil ik de aandacht vestigen op het trainen van de aandacht. Het trainen van de aandacht is één van de pijlers waarop de yogabeoefening rust. Als we de Yoga Sutra’s lezen dan is telkens het eerste woord van iedere sutra het belangrijkste, het eerste woord van ieder hoofdstuk en het eerste woord van het gehele boek is dan het allerbelangrijkste. En dat woord is NU. “( 1.1) Nu wordt Yoga uiteen gezet.( 1.2) Yoga is het stilleggen van de wervelingen van de geest. (1.3) Dan is het ziende thuis in zichzelf ”(Vertaling: Jogchum Dijkstra). Nu, niet straks maar nu. Zodat we helder kunnen zien wie we in ware essentie zijn. En dat doen we door het 8-voudige pad van Yoga te bewandelen. Eén van die paden is het trainen van het lichaam, de yogahoudingen, de asana’s. Een ander pad is het trainen van de adem, adembeheersing, pranayama. Twee van die paden zijn het trainen van de aandacht, namelijk het bundelen van de aandacht op één object, concentratie, dharana, en als we de concentratie wat langer aanhouden wordt concentratie vanzelf meditatie, in het Sanskriet genoemd dhyana. Als we nu de aandacht richten op de adembeweging in het lichaam, dan is er meteen die drie-eenheid van lichaam-adem-geest. Dan ben je telkens in het hier en nu, want het lichaam is hier en de adem is nu. Dan is er alleen maar dit, hier en nu. Als we dat toepassen in de yogahoudingen, dan is yoga meditatie in beweging. Maar zodra we in beweging komen, komt ook de geest in beweging en zal de aandacht eerder geneigd zijn te dwalen. Als we gaan zitten in meditatie, dan zetten we het lichaam volkomen stil, zodat we enkel te maken hebben met die beweeglijke of stille geest. Door telkens de aandacht te richten op de adembeweging in het lichaam trainen we de aandacht, waardoor de geest kalmeert en we helderheid krijgen over wie we werkelijk zijn en wat we te doen hebben. Dus begin NU. Met iedere dag 5 minuten zitten, volkomen stil en breng telkens de aandacht naar de adembeweging in het lichaam.

De laatste les voor de zomer die jullie mogen ontvangen. En dat was ook mijn vraag de vorige keer: wat zouden jullie nog willen ontvangen? Welke oefening, thema, verdieping zouden jullie nog eens willen ontvangen? Ontvangen betekent open staan, ontvankelijk zijn voor dat wat er is. Zonder identificatie, zonder voorkeur of afkeer. Alleen maar ontvangen als een stille getuige. En niet alleen deze les ontvangen maar meer nog die ontmoeting met jezelf die je hebt in het beoefenen van yoga ontvangen. Er waren allerlei verzoeken en het opvallende was dat er hoofdzakelijk tweede chakra oefeningen werden gevraagd. Tweede chakra is het gebied van het heiligbeen met de uitstraling naar de liezen, de binnenkant benen en voetzolen. Tweede chakra is verbonden met het element water. Water dat stroomt, altijd in beweging is, kan het niet links om dan stroomt het rechts om. Dit is het gebied van flexibiliteit, van spelen, plezier, creativiteit, maar ook het gebied van angst.  De psoas, de spier die ons ineen doet krimpen bij angst loopt dwars door dit gebied heen. Angst verkrampt, zet vast. Als we dit gebied vrij gaan maken door heup- en liesopeners dan verwerven we niet alleen meer flexibiliteit maar is er ook minder angst, meer overgave aan het leven zoals het stroomt. Ook waren er verzoeken over het gebied van de nek, het gebied van vijfde chakra: onderste vijf nekwervels met de uitstraling naar voren toe, de keel. Dit is een spiegel van tweede chakra. In vijfde chakra gaat het om stilte, klank en leegte. Om loslaten en onthechten. Met werkelijk onthechten wordt bedoeld dat je niet langer geïdentificeerd bent met dat wat je voelt en ervaart. Werkelijk het leven ontvangen zoals het zich aandient zonder voorkeur of afkeer. Ik kan dan ook alleen maar zeggen: ontvang!