Na een uitstapje te hebben gemaakt naar de ayurveda keren we weer terug naar de adem. De adem is de verbinding tussen het lichaam en de geest. We hebben aandacht besteedt aan de onderste ademruimte, de ruimte in de buik, bekken, onderrug en benen, alwaar de adem ons doet aarden en thuisbrengt in onszelf. De bovenste ademruimte is de ruimte in de borst, schouders, armen, handen, nek, keel en hoofd, alwaar de adem ons verbindt met de wereld rondom en onze spiritualiteit. De middelste ademruimte is de verbinding tussen die twee. Je zou het kunnen vergelijken met een boom: de onderste ademruimte is dan de wortels van de boom, die diep in de aarde geworteld zijn, de bovenste ademruimte de boomkruin die uitreikt naar het licht, de kosmos, naar ontplooiing en de middelste ademruimte is dan de stam van de boom. Die stam dient sterk maar ook elastisch te zijn. De middelste ademruimte is het gebied van het middenrif,  de grootste ademspier in ons lichaam. Die grote, koepelvormige spierplaat die onze romp doormidden snijdt is de bron van de adembeweging en geeft die verticale adembeweging door tot in de onderste en bovenste ademruimte. Bij de inademing spant het middenrif zich wat aan, en als spieren zich aanspannen verkorten ze, dus die koepel vlakt af, duwt de buikorganen naar beneden en wat naar buiten. Uitademend ontspant het middenrif, de koepel veert terug in zijn originele vorm en duwt de longen van onderaf leeg. Dan ervaar je die zogenaamde verticale adembeweging van onderaf. Het middenrif zit aan de voorkant vast aan het borstbeen, rondom aan de onderste ribben en aan de achterkant aan de lendenwervels. Het is van belang dat deze hele ring mobiel en vrij is om die adembeweging door te geven. Niet alleen in een verticale richting maar ook in een horizontale richting, vanuit de flanken tot in de ellebogen. Zodat we kunnen ademen tot in onze ‘vleugels’. Mede geïnspireerd door mijn frozen shoulder , waarbij ik mijn bovenarm steeds licht geklemd houdt tegen mijn flank merk ik de beklemming en beperking in de adem. Door in dat horizontale vlak te ademen, verandert onze houding, verandert onze stemming. De adem krijgt ruimte, zo ook het lichaam en de geest.

In de Ayurveda wordt de natuur ingedeeld in 5 elementen: aarde, water, vuur, lucht en akasha(= ether). De mens bestaat dus ook uit 5 elementen waarvan sommige wat meer vertegenwoordigd zijn dan anderen. De Ayurveda heeft dat onder gebracht in 3 types (dosha’s): kapha (aarde en water), pita (water en vuur) en vata (lucht en akasha). Ieder mens bestaat uit één of een combinatie van twee of zelfs drie dosha’s. We hebben allemaal bij onze geboorte een bepaalde constitutie, die in de loop van ons leven beïnvloedt wordt of zelfs verstoord kan raken. Dit komt omdat iedereen met een bepaalde dosha zich juist aangetrokken voelt tot al die zaken die die dosha versterken. Bijvoorbeeld, een kapha type is in balans een goed geaard, stabiel persoon, maar zal het fijn vinden om lekker op een bank te liggen met een zak chips. En wordt dus meer kapha, zwaarder en uiteindelijk te zwaar, uit balans. Voor een kapha type is het dan goed om in beweging te komen, te gaan sporten, of zonnegroeten uit te voeren. Een pita type, een vurig type is in balans ondernemend, ambitieus en een goed leider. Maar een pita zal zich aangetrokken voelen tot allerlei uitdagingen en die perfect willen uitvoeren, wat hem bazig maakt en uiteindelijk opbrandt (burn-out). Voor een pita is het goed om te verzachten, naar de buitenwereld en naar zichzelf. Een vata type is een luchtig, relativerend en creatief mens maar voelt zich aangetrokken tot vata zaken, m.a.w. kan zich niet binden, zoekt steeds weer nieuwe impulsen. Te veel vata maakt onrustig en uiteindelijk overspannen. Voor een vata type is het dan goed om veel structuur aan te brengen in zijn leven. Onze dosha’s worden continue beïnvloedt door allerlei zaken: de tijd van de dag, je leeftijd, de seizoenen, voeding en leefstijl. Wil je weten welke constitutie jij hebt om zo inzicht te verwerven hoe je jezelf in balans kan brengen dan kun je via internet een vragenlijst invullen of nog beter, naar een ayurvedisch arts gaan die je pols kan lezen. Hij kan je dan vertellen wat je constitutie bij je geboorte is en hoe de dosha’s zich verhouden op dit moment.

De adem in de onderbuik laat ons thuis komen in onszelf. En als we dan ook nog de uitademing verlengen t.o.v. de inademing dan kunnen we ons lichaam helemaal bewonen. Maar dan moeten we wel goed voor dat lichaam zorgen. Ayurveda is een gezondheidsleer die het fysieke lichaam ondersteunt waarbij haar ‘broertje’, Yoga het geestelijke lichaam ondersteunt. Het fysieke lichaam gezond en sterk houden steunt op twee pijlers: voeding en leefstijl. De juiste voeding eten, biologische groente en fruit, die lokaal geteeld zijn zodat je met de seizoenen mee eet, bevorderd een goede spijvertering. Vlees uit de bio industrie is af te raden. Deze dieren krijgen veel antibiotica en andere medicijnen toegediend, dus dat komt in jouw lichaam. Bovendien hebben deze dieren veel stress gehad in leven en sterven waar jij één mee wordt als je dat opeet. Vanuit de yoga optiek eet je helemaal geen vlees vanuit het beginsel Ahimsa wat geweldloosheid betekent. Bovendien verkort het eten van (rood) vlees de spieren, die we juist oprekken in de yoga om ruimte te creëren voor de adem en de geest. Ayurveda raadt je aan om te ontbijten als een prins, te lunchen als een koning en te avondeten als een bedelaar. Niet meer dan twee handen vol op je bord is voldoende. Drie maaltijden per dag is meer dan voldoende. En misschien nog wel veel belangrijker dan wat je eet is hoe je eet. Eet in aandacht. Het voedsel dat in aandacht en liefdevol is bereidt neem je in aandacht tot je. Dus niet voor de t.v. of met je mobiel of de krant. Dan kun je ook werkelijk genieten van de kleurenpracht op je bord, van alle geuren en smaken en ben je werkelijk vervuld van de maaltijd. Bovendien voel je dan ook wanneer je voldaan bent. De maag is dan voor ¾ gevuld, er blijft ¼  ruimte over voor de verbranding. Leefstijl is de andere pijler waarop je gezondheid rust. Het veel zitten op een dag is de nieuwe ziekte veroorzaker van deze tijd. Dus gebruik je gezonde verstand en breng evenwicht in je leefstijl door iedere dag te bewegen, (wandelen, sporten, fietsen) als je voor je werk veel zit. We leven de hele dag met de aandacht naar buiten gericht, door alle prikkels die we steeds van buiten af krijgen, dus breng evenwicht door iedere dag tijd te nemen om naar binnen te keren. Door bijvoorbeeld iedere dag yoga te doen. Er wordt gezegd dat yoga een 24 uurs medicijn is. Mediteer, doe een ademoefening, ga op het stripje liggen, wat dan ook. Integreer het in je dagelijkse routine, net zoals je je tanden poetst of doucht. Daar hoef je ook niet iedere dag over na te denken wel of niet. Dat doe je gewoon. Dus zoek iets wat bij jou past, op het tijdstip dat bij jou past, op de plek die bij jou past. Zorg voor jezelf, zorg voor je lichaam, je geest en ziel.